obiekty geograficzne oraz podział terytorialny
Województwo lubelskie – jednostka samorządu terytorialnego i podziału administracyjnego Polski o powierzchni 25 122,49 km². Obejmuje obszar Niziny Południowopodlaskiej, Polesia Wołyńskiego, Wyżyny Lubelskiej, Wyżyny Wołyńskiej i Kotliny Sandomierskiej. Zamieszkuje je 2,15 mln osób. Siedzibą władz wojewódzkich jest Lublin.Współczesne woj. lubelskie obejmuje kilka głównych krain historycznych. Z regionu Małopolski należą do niego prawie w całości ziemia lubelska i ziemia łukowska, a ponadto część ziemi stężyckiej i fragment ziemi sandomierskiej na lewym brzegu Wisły. Obejmuje również płd. skraj Podlasia, część ziemi chełmskiej, oraz część Polesia. Od 1809 r. północna część obszaru między Wisłą a Bugiem znajdowała się w siedleckim regionie administracyjnym jako tzw. Podlasie Południowe.W 2010 r. województwo lubelskie miało najmniejszy spośród innych województw odsetek ludności w wieku produkcyjnym.
| powiat | powierzchnia [km²] | ludność | opis | na mapie |
|---|---|---|---|---|
| powiat bialski | 2755 | 113336 | Powiat bialski, powiat w województwie lubelskim utworzony w 1999 roku; największy powiat w województwie (obejmuje 11% jego powierzchni) i trzeci co do wielkości w Polsce (po białostockim i olsztyńskim). Jego siedzibą jest miasto Biała Podlaska. |  |
| m. Biała Podlaska | 49 | 57658 | Biała Podlaska – miasto na prawach powiatu na wschodzie Polski, w województwie lubelskim, siedziba powiatu bialskiego i gminy Biała Podlaska. Drugie co do wielkości miasto we współczesnej Polsce na ziemiach, które w okresie od 1569 do 1795 w ramach Rzeczypospolitej Obojga Narodów wchodziły w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego. | |
| powiat parczewski | 952 | 36044 | Powiat parczewski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Parczew. | |
| powiat radzyński | 965 | 60870 | Powiat radzyński – powiat we wschodniej Polsce, województwie lubelskim, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Radzyń Podlaski.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Radzyń Podlaski gminy wiejskie: Borki, Czemierniki, Kąkolewnica, Komarówka Podlaska, Radzyń Podlaski, Ulan Majorat, Wohyń miasta: Radzyń PodlaskiWedług danych z 31 grudnia 2009 roku powiat miał 60 866 mieszkańców.Według danych z 1 stycznia 2010 powierzchnia powiatu wynosiła 965,06 km². | |
| powiat włodawski | 1256 | 39567 | Powiat włodawski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Włodawa. Powiat istniejący z przerwami w latach 1805-1975 i od 1999 r.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Włodawa gminy wiejskie: Hanna, Hańsk, Stary Brus, Urszulin, Włodawa, Wola Uhruska, Wyryki miasta: Włodawa | |
| powiat biłgorajski | 1681 | 103366 | Powiat biłgorajski – powiat w Polsce, w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego, odtworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Biłgoraj.Powiat leży głównie na pograniczu Równiny Biłgorajskiej i Płaskowyżu Tarnogrodzkiego. Północne gminy powiatu tworzą specyficzne podłużne i wąskie pasmo, przebiegające na krótkich odcinkach przez szereg równoleżnikowych mezoregionów: Wzniesienia Urzędowskie, Roztocze Zachodnie, Padół Zamojski i Wyniosłość Giełczewską. Wschodnie krańce powiatu leżą w obrębie Roztocza Środkowego. Głównymi rzekami powiatu są Tanew, Łada i Por. Na terenie powiatu znajdują się złoża gazu ziemnego i ropy naftowej. Jest to region wybitnie rolniczy z dużymi obszarami leśnymi. | |
| m. Chełm | 35 | 65481 | Chełm (biał., ukr., ros. Холм [Chołm]) – miasto na prawach powiatu we wschodniej Polsce. Znajduje się w odległości 50 km od granicy z Białorusią i 25 km od granicy z Ukrainą w pobliżu przejścia granicznego w Dorohusku. Leży nad rzeką Uherką, lewym dopływem Bugu. Chełm jest po Lublinie drugim co do liczby ludności miastem w województwie lubelskim.Miasto jest położone na glebach kredowych i wyróżnia się bogatą historią dawnego styku trzech kultur polskiej, ruskiej i żydowskiej.Dawna stolica województwa chełmskiego: 1793–1795 i 1975–1998. Stolica historycznej ziemi chełmskiej, chełmszczyzny, guberni chełmskiej i kilkukrotnie powiatu. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego.Według danych z 30 czerwca 2010 Chełm w granicach administracyjnych liczył 67 546 mieszkańców, a aglomeracja chełmska około 100 tysięcy. | |
| powiat chełmski | 1887 | 79573 | Powiat chełmski - powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Chełm.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Rejowiec Fabryczny gminy wiejskie: Białopole, Chełm, Dorohusk, Dubienka, Kamień, Leśniowice, Rejowiec (od 2006 r.), Rejowiec Fabryczny, Ruda Huta, Sawin, Siedliszcze, Wierzbica, Wojsławice, Żmudź miasta: Rejowiec Fabryczny | |
| powiat hrubieszowski | 1268 | 67157 | Powiat hrubieszowski - powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Hrubieszów.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Hrubieszów gminy wiejskie: Dołhobyczów, Horodło, Hrubieszów, Mircze, Trzeszczany, Uchanie, Werbkowice miasta: Hrubieszów | |
| powiat krasnostawski | 1031 | 66559 | Powiat krasnostawski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Krasnystaw.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Krasnystaw gminy wiejskie: Fajsławice, Gorzków, Izbica, Krasnystaw, Kraśniczyn, Łopiennik Górny, Rudnik, Siennica Różana, Żółkiewka miasta: Krasnystaw | |
| powiat tomaszowski (lubelskie) | 1489 | 86936 | Powiat tomaszowski – powiat w Polsce (województwo lubelskie) odtworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Tomaszów Lubelski. | |
| powiat zamojski | 1870 | 109198 | Powiat zamojski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Zamość. | |
| m. Zamość | 30 | 65255 | Zamość (łac. Zamoscia, ukr. Замостя, ros. Замость (Замостье), jid.זאמאשטש) – miasto na prawach powiatu, położone w południowej części województwa lubelskiego. Jest jednym z większych ośrodków kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych województwa, a zwłaszcza Zamojszczyzny. Za sprawą unikalnego zespołu architektoniczno-urbanistycznego Starego Miasta bywa nazywany "Perłą Renesansu", "Miastem Arkad" i "Padwą Północy". Pod względem liczby ludności zajmuje w województwie 3. pozycję (65 612 mieszkańców), natomiast pod względem powierzchni plasuje się na 10. miejscu. W 1992 roku zamojskie Stare Miasto zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. | |
| powiat janowski | 875 | 47296 | Powiat janowski - powiat w Polsce (województwo lubelskie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Janów Lubelski. | |
| powiat kraśnicki | 1005 | 98749 | Powiat kraśnicki – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Kraśnik. Powiat leży w południowo-zachodniej części województwa lubelskiego, na Roztoczu Zachodnim i na Wzniesieniach Urzędowskich.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Kraśnik gminy miejsko-wiejskie: Annopol gminy wiejskie: Dzierzkowice, Gościeradów, Kraśnik, Szastarka, Trzydnik Duży, Urzędów, Wilkołaz, Zakrzówek miasta: Kraśnik, AnnopolW latach 1975-1998 większa część powiatu wchodziła w skład starego województwa lubelskiego, natomiast gminy: Annopol, Gościeradów, Szastarka oraz Trzydnik Duży należały do województwa tarnobrzeskiego. | |
| powiat lubartowski | 1289 | 90065 | Powiat lubartowski - powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Lubartów.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Lubartów gminy miejsko-wiejskie: Kock, Ostrów Lubelski gminy wiejskie: Abramów, Firlej, Jeziorzany, Kamionka, Lubartów, Michów, Niedźwiada, Ostrówek, Serniki, Uścimów miasta: Lubartów, Kock, Ostrów Lubelski | |
| powiat lubelski | 1680 | 149481 | Powiat lubelski - powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Lublin.W skład powiatu wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Bełżyce, Bychawa gminy wiejskie: Borzechów, Garbów, Głusk, Jabłonna, Jastków, Konopnica, Krzczonów, Niedrzwica Duża, Niemce, Strzyżewice, Wojciechów, Wólka, Wysokie, Zakrzew miasta: Bełżyce, Bychawa↑ | |
| m. Lublin | 147 | 343598 | Lublin (łac. Lublinum, jid. לובלין, lit. Liublinas, ros. Люблин) – miasto na prawach powiatu, stolica województwa lubelskiego. Położony na Wyżynie Lubelskiej nad rzeką Bystrzycą, historycznie w Małopolsce.Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Miasto posiadało prawo do czynnego uczestnictwa w akcie wyboru króla.Jest największym polskim miastem po wschodniej stronie Wisły, 2. w Małopolsce, a 9. w kraju pod względem liczby ludności (348 567 mieszkańców) oraz 15. pod względem powierzchni (147 km²). Centralne miasto aglomeracji lubelskiej. | |
| powiat łęczyński | 637 | 57587 | Powiat łęczyński – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Łęczna. Na jego terytorium znaczna część Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego z pięknymi jeziorami, m.in.: Piaseczno, Rogóźno. W skład powiatu wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Łęczna gminy wiejskie: Cyców, Ludwin, Milejów, Puchaczów, Spiczyn miasta: Łęczna | |
| powiat łukowski | 1394 | 109325 | Powiat łukowski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Łuków.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Łuków, Stoczek Łukowski gminy wiejskie: Adamów, Krzywda, Łuków, Serokomla, Stanin, Stoczek Łukowski, Trzebieszów, Wojcieszków, Wola MysłowskaMiasta: Łuków, Stoczek Łukowski | |
| powiat opolski (lubelskie) | 810 | 61803 | Powiat opolski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Opole Lubelskie. | |
| powiat puławski | 934 | 116206 | Powiat puławski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), odtworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Puławy. | |
| powiat rycki | 615 | 58080 | Powiat rycki – powiat w Polsce (województwo lubelskie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Ryki. Jest to najdalej na zachód wysunięty powiat województwa lubelskiego. | |
| powiat świdnicki (lubelskie) | 468 | 72960 | Powiat świdnicki – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Świdnik. W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Świdnik, gminy miejsko-wiejskie: Piaski, gminy wiejskie: Mełgiew, Rybczewice, Trawniki, miasta: Świdnik, Piaski | |