obiekty geograficzne oraz podział terytorialny
Powiat biłgorajski – powiat w Polsce, w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego, odtworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Biłgoraj.Powiat leży głównie na pograniczu Równiny Biłgorajskiej i Płaskowyżu Tarnogrodzkiego. Północne gminy powiatu tworzą specyficzne podłużne i wąskie pasmo, przebiegające na krótkich odcinkach przez szereg równoleżnikowych mezoregionów: Wzniesienia Urzędowskie, Roztocze Zachodnie, Padół Zamojski i Wyniosłość Giełczewską. Wschodnie krańce powiatu leżą w obrębie Roztocza Środkowego. Głównymi rzekami powiatu są Tanew, Łada i Por. Na terenie powiatu znajdują się złoża gazu ziemnego i ropy naftowej. Jest to region wybitnie rolniczy z dużymi obszarami leśnymi.
| gmina | powierzchnia [km²] | ludność | opis | na mapie |
|---|---|---|---|---|
| m. Biłgoraj | 21 | 27169 | Biłgoraj (jid. בילגוריי, ros. Билгорай, ukr. Білго́рай) – miasto i gmina w południowo-wschodniej Polsce, w województwie lubelskim, siedziba powiatu biłgorajskiego. |  |
| gmina Aleksandrów | 54 | 3240 | Aleksandrów – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim.Siedziba władz gminy to Aleksandrów.Gmina sąsiaduje od północy z gminą Tereszpol, od zachodu z gminą Biłgoraj, od wschodu z gminą Józefów, od południowego zachodu z gminą Księżpol. Zabudowania Aleksandrowa są rozciągnięte na długość ok. 9,1 km wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 853 łączącej Biłgoraj z Tomaszowem Lubelskim. Numery domów kończą się tutaj na liczbie 782. Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwało 3.194 osób.W wyborach parlamentarnych w 2007 w gminie Aleksandrów padł rekord poparcia dla LPR. Za tą partią opowiedziało się 11,7% mieszkańców gminy. | |
| gmina Biłgoraj | 264 | 13042 | Biłgoraj – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim.Gmina Biłgoraj powstała 1 stycznia 1973 roku w ramach reformy administracyjnej, w której w miejsce gromad przywrócono gminy. W skład nowo utworzonej gminy Biłgoraj weszły miejscowości leżące wcześniej na obszarze gmin Puszcza Solska, Kocudza i Sól. W gminie Biłgoraj znalazły się również wsie Wolaniny i Ratwica z gminy Tereszpol. W wyniku likwidacji gminy Tereszpol w 1976 do gminy Biłgoraj włączono również wsie Hedwiżyn oraz Bukownica i Bukownica Mała. Dwie ostatnie z powrotem włączono do gminy Tereszpol po jej odtworzeniu w 1984.Największą miejscowością gminy jest Sól. Siedziba władz gminy znajduje się w mieście Biłgoraj.Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwało 12566 osób; jest ona najludniejszą gminą wiejską w powiecie biłgorajskim. | |
| gmina Biszcza | 106 | 3887 | Biszcza – gmina wiejska w powiecie biłgorajskim województwa lubelskiego. W latach 1975-1998 gmina należała do województwa zamojskiego.Siedziba władz gminy to Biszcza (do 30 grudnia 1999 Biszcza Pierwsza).Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwało 3918 osób.Gmina Biszcza została utworzona w ramach carskiej reformy administracyjnej lat 1864-1866 jako jedna z 14 gmin powiatu biłgorajskiego guberni lubelskiej Królestwa Polskiego. W latach 1912-1915 wchodziła w skład guberni chełmskiej). W 1919 roku gmina znalazła się w woj. lubelskim. Do 1939 roku była jednostką samorządu terytorialnego, pełniącą również funkcje administracyjne zlecone przez państwo. Według stanu na 30 września 1921 gmina Biszcza obejmowała miejscowości Biska Wólka, Biszcza, Borki, Budziarze, Bukowina, Gózd Lipiński, Suszka, Wola Kulońska i Żary. Gmina liczyła 5.093 mieszkańców.Po zniesieniu gmin w reformie administracyjnej 1954 roku obszar gminy Biszcza objęły gromady Biszcza i Bukowina. 1 lipca 1960 gromada Bukowina została włączona do gromady Biszcza. Gmina Biszcza została odtworzona w reformie administracyjnej 1973 roku w granicach wcześniejszej gminy Biszcza i gromady Biszcza. 2 lipca 1976 gmina Biszcza została zniesiona. Jej obszar podzielono między gminy Księżpol (sołectwa Biszcza Pierwsza, Biszcza Druga, Borki, Budziarze i Wólka Biska), Potok Górny (sołectwo Gózd Lipiński) i Tarnogród (sołectwa Bukowina Pierwsza, Bukowina Druga i Wola Kulońska). Gmina Biszcza została odtworzona w poprzednich granicach 1 października 1982. | |
| gmina Goraj | 68 | 4283 | Goraj - gmina wiejska w województwie lubelskim, w północnej części powiatu biłgorajskiego.Siedziba gminy to Goraj.Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwały 4.442 osoby. | |
| gmina Księżpol | 141 | 6899 | Księżpol (dawniej "Kniaźpol") – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim.Siedziba gminy to Księżpol.Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwały 6.784 osoby.Gmina Księżpol została utworzona w ramach carskiej reformy administracyjnej lat 1864-1866 jako jedna z 14 gmin powiatu biłgorajskiego guberni lubelskiej Królestwa Polskiego. W 1912 gmina Księżpol została włączona do guberni chełmskiej. Poprzedni podział administracyjny przywróciły okupacyjne władze austriackie po zajęciu Lubelszczyzny przez Austro-Węgry w 1915. W 1919 roku gmina znalazła się w woj. lubelskim. Według stanu na 30 września 1921 gmina Księżpol obejmowała miejscowości Bukowiec, Cegielnia, Gliny, Korchów, Króle Nowe, Króle Stare, Księżpol, Kamionka Księżpolska, Kucły, Kulasze, Lipowiec, Marianka, Markowicze, Płusy, Przymiarki, Rakówka, Zanie, Zawadka i Zynie. Gmina liczyła 5.138 mieszkańców.Po zniesieniu gmin w reformie administracyjnej 1954 roku obszar gminy Księżpol objęły gromady Korchów, Księżpol, Majdan Nowy i Rakówka. 1 lipca 1960 zniesiono gromady Korchów i Rakówka, włączając ich obszar do gromady Księżpol.Gmina Księżpol została odtworzona w reformie administracyjnej 1973 roku w poprzednich granicach z niewielkimi zmianami: wieś Kamionka Księżpolska została włączona do gminy Biszcza, a wieś Rogale wyłączono do gminy Biłgoraj. W okresie od 2 lipca 1976 do 1 października 1982, gdy gmina Biszcza była zniesiona, do gminy Księżpol należały sołectwa Biszcza Pierwsza, Biszcza Druga, Borki, Budziarze i Wólka Biska. | |
| gmina Łukowa | 149 | 4292 | Łukowa – gmina wiejska w powiecie biłgorajskim województwa lubelskiego. W latach 1975-1998 gmina należała do województwa zamojskiego.Siedziba gminy to Łukowa.Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwało 4.506 osób. Gmina Łukowa została utworzona w ramach carskiej reformy administracyjnej lat 1864-1866 jako jedna z 14 gmin powiatu biłgorajskiego guberni lubelskiej Królestwa Polskiego. W latach 1912-1915 wchodziła w skład guberni chełmskiej). W 1919 roku gmina znalazła się w woj. lubelskim. Według stanu na 30 września 1921 gmina Łukowa obejmowała miejscowości Borowiec, Borowiec-Błonie, Borowiec-Kozaki, Chmielek, Fryszarka, Kozaki, Łukowa, Łukowa-Plebania, Łukowa-Podsośnina, Łukowa-Słoboda, Maziarze, Osuchy, Pisklaki, Szarajówka i Szostaki. Gmina liczyła 6.562 mieszkańców. Po zniesieniu gmin w reformie administracyjnej 1954 roku obszar gminy Łukowa zajęła gromada Łukowa. Gmina Księżpol została odtworzona w reformie administracyjnej 1973 roku w poprzednich granicach z niewielkimi zmianami: łąki w dolinie Tanwi i Wirowej oraz las "Kobylanka" przeniesiono do nowo utworzonej gminy Obsza, a lasy "Dębowce Osuchowskie" i "Karczmisko" - do odtworzonej gminy Józefów. | |
| gmina Obsza | 113 | 4299 | Obsza (do 1954 gmina Babice) - gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim.W latach 1976-1982 gmina Obsza była w całości przyłączona do gminy Łukowa. Siedziba gminy to Obsza.Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwało 4.375 osób.Jest to najdalej na południe wysunięta gmina woj. lubelskiego. | |
| gmina Potok Górny | 111 | 5512 | Potok Górny (dawniej gmina Potok) – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim.Siedziba gminy to Potok Górny.Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwały 5.552 osoby.Gmina Potok Górny powstała między 1866 a 1870 rokiem z gminy Lipiny powiatu biłgorajskiego guberni lubelskiej Królestwa Polskiego po przeniesieniu jej siedziby z Lipin Dolnych do Potoka Górnego. W latach 1912-1915 wchodziła w skład guberni chełmskiej. . W 1919 roku gmina znalazła się w woj. lubelskim. Według stanu na 30 września 1921 gmina Potok Górny obejmowała miejscowości Dąbrówka, Jedlinki, Kulno, Lipiny Dolne, Lipiny Główne, Lipiny Górne, Lipiny Nowe, Zagrody Naklickie, Naklik, Potok, Potok Górny, Potok Poduchowny, Szyszków i Zagródki. Gmina liczyła 8.011 mieszkańców. W reformie administracyjnej 1954 roku dotychczasowa gmina została podzielona na gromady Kulno, Lipiny Dolne, Potok Górny i Szyszków. W ramach tej reformy 1 stycznia 1955 gromadę Kulno wyłączono do powiatu leżajskiego województwa rzeszowskiego. Przed 1 lipca 1965 zniesiono gromadę Szyszków, a jej obszar włączono do gromady Potok Górny. Gmina Potok Górny została odtworzona w kolejnej reformie administracyjnej 1 stycznia 1973 w powiecie biłgorajskim województwa lubelskiego, powiększona o obszary leśne z dawnej gminy Huta Krzeszowska (między Harasiukami a Lipinami Górnymi) oraz o wsie Malennik i Jasiennik Stary z dawnej gminy Krzeszów. W okresie od 2 lipca 1976 do 1 października 1982, gdy gmina Biszcza była zniesiona, do gminy Potok Górny należało sołectwo Gózd Lipiński. | |
| gmina Tereszpol | 144 | 3970 | Tereszpol – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim.W 1976 roku zniesiona - obszar podzielono między gminy Biłgoraj (sołectwa Bukownica i Hedwiżyn) i Zwierzyniec (sołectwa Lipowiec, Szozdy, Tereszpol-Kukiełki, Tereszpol-Zaorenda i Tereszpol-Zygmunty). Odtworzona w 1984 bez sołectwa Hedwiżyn. Siedziba gminy to Tereszpol (do 30 grudnia 1999 Tereszpol-Zaorenda).Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwały 3.993 osoby. | |
| gmina Turobin | 162 | 6529 | Turobin (dawn. przejściowo gmina Czernięcin) – gmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim. Siedziba gminy to Turobin. Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwały 6884 osoby.Za Królestwa Polskiego gmina należała do powiatu krasnostawskiego w guberni lubelskiej. 13 stycznia 1870 do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Turobin. | |
| gmina Frampol | 108 | 6328 | Frampol – gmina miejsko-wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim.Siedzibą gminy jest miasto Frampol.Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwało 6.497 osób. | |
| gmina Józefów | 126 | 7024 | Józefów (do 1954 gmina Aleksandrów) – gmina miejsko-wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim.Siedzibą gminy jest miasto Józefów.Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwało 7.207 osób.1 stycznia 1992 z zachodniej części gminy Józefów utworzono gminę Aleksandrów z siedzibą w Aleksandrowie. | |
| gmina Tarnogród | 114 | 6892 | Tarnogród (do 1954 gmina Tarnogród i gmina Wola Różaniecka) – gmina miejsko-wiejska w województwie lubelskim, w powiecie biłgorajskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie zamojskim.Siedzibą gminy jest miasto Tarnogród.Według danych z 31 grudnia 2006 gminę zamieszkiwało 6.839 osób (3.399 w Tarnogrodzie i 3.440 w obszarze wiejskim). | |