obiekty geograficzne oraz podział terytorialny
Województwo warmińsko-mazurskie – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw. Położone jest w północno-wschodniej części kraju. Siedzibą wojewody i władz samorządu województwa jest Olsztyn. Obejmuje obszar 24 173,47 km², a w 2012 r. miało 1,45 mln mieszkańców.
| powiat | powierzchnia [km²] | ludność | opis | na mapie |
|---|---|---|---|---|
| powiat braniewski | 1202 | 42740 | Powiat braniewski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Braniewo.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Braniewo gminy miejsko-wiejskie: Frombork, Pieniężno gminy wiejskie: Braniewo, Lelkowo, Płoskinia, Wilczęta miasta: Braniewo, Frombork, Pieniężno |  |
| powiat działdowski | 954 | 66485 | Powiat działdowski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Działdowo. Powiat jest najbardziej wysuniętym powiatem na południe w województwie warmińsko-mazurskim. Należy do Związku Powiatów PolskichW skład powiatu wchodzą:Gminy miejskieGminy miejsko-wiejskieGminy wiejskieMiasta | |
| m. Elbląg | 80 | 122899 | Elbląg (łac. Elbinga, Elbingus, niem. Elbing, prus. Elbings, rus. Эльблонг) – miasto na prawach powiatu w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba władz powiatu elbląskiego i gminy wiejskiej Elbląg, ale miasto nie wchodzi w ich skład, stanowiąc odrębną jednostkę samorządu terytorialnego. Od 1992 stolica diecezji elbląskiej. Najstarsze miasto w województwie, jedno z najstarszych w Polsce (rok założenia 1237, prawa miejskie 1246). Miasto posiadało prawo do czynnego uczestnictwie w akcie wyboru króla. Także najniżej położone miasto w Polsce.[potrzebne źródło] Leży u ujścia rzeki Elbląg do Zalewu Wiślanego. Według danych z 30 czerwca 2012 r. ma 123 977 mieszkańców.Elbląg to ośrodek przemysłu ciężkiego (Scana Zamech zajmująca się produkcją śrub napędowych do statków oraz Zakład Metalurgiczny Alstom Power), przemysłu spożywczego (browar wchodzący w skład Grupy Żywiec), również turystycznego (Kanał Elbląski ze słynnymi pochylniami). Największy jednak rozwój miasta przypadał na okres od 1 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998, kiedy Elbląg był stolicą województwa. Miał wtedy miejsce znaczny napływ ludności do miasta.Oddano niedawno do użytku węzeł Elbląg-Wschód, znacznie skracający szlak z Gdańska i Warszawy do Elbląga i obwodu kaliningradzkiego (tzw. Berlinka, teraz droga ekspresowa S22 Elbląg – Grzechotki). Wraz z nowo budowanym przejściem Grzechotki – Mamonowo II będzie to najkrótsza droga z zachodu na wschód Europy. Obecnie trwa przebudowa na odcinku Elbląg-Wschód – Jazowa w kierunku Gdańska. Dzięki dotacjom z Unii Europejskiej rozbudowywany jest port morski, sieć tramwajowa, a także odbudowywane Stare Miasto. Jednocześnie budowane są nowe osiedla mieszkaniowe: Modrzewina-Północ, Krasny Las, Dąbrowa oraz przemysłowa Modrzewina-Południe.Elbląg jest jednym z najlepiej spenetrowanych archeologicznie polskich miast.[potrzebne źródło] Dzięki temu elbląskie muzeum posiada unikatowe eksponaty (np. średniowieczną windę). | |
| powiat elbląski | 1416 | 58260 | Powiat elbląski - powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Elbląg.W skład powiatu wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Młynary, Pasłęk, Tolkmicko gminy wiejskie: Elbląg, Godkowo, Gronowo Elbląskie, Markusy, Milejewo, Rychliki miasta: Młynary, Pasłęk, Tolkmicko | |
| powiat iławski | 1385 | 93134 | Powiat iławski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Iława.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Iława, Lubawa gminy miejsko-wiejskie: Kisielice, Susz, Zalewo gminy wiejskie: Iława, Lubawa miasta: Iława, Lubawa, Kisielice, Susz, Zalewo | |
| powiat nowomiejski | 694 | 44265 | Powiat nowomiejski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie), istniał w latach 1948–1975 jako następca powiatu lubawskiego, a ponownie utworzony w roku 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nowe Miasto Lubawskie. | |
| powiat ostródzki | 1766 | 106727 | Powiat ostródzki – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Ostróda. | |
| powiat ełcki | 1113 | 89477 | Powiat ełcki – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Ełk.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Ełk gminy wiejskie: Ełk, Kalinowo, Prostki, Stare Juchy miasta: Ełk | |
| powiat giżycki | 1120 | 57616 | Powiat giżycki – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie), utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Giżycko.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Giżycko gminy miejsko-wiejskie: Ryn gminy wiejskie: Giżycko, Kruklanki, Miłki, Wydminy miasta: Giżycko, RynW 2002 z części obszaru utworzono powiat węgorzewski. | |
| powiat gołdapski | 772 | 27460 | Powiat gołdapski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 2002 w wyniku podziału powiatu olecko-gołdapskiego. Jego siedzibą jest miasto Gołdap. Powiat od strony północnej graniczy z obwodem kaliningradzkim, od wschodu z województwem podlaskim, od południa z powiatem oleckim i giżyckim, a od zachodu z powiatem węgorzewskim. Do końca 2001 teren obecnego powiatu był podzielony pomiędzy powiaty: olecko-gołdapski (gminy: Gołdap i Dubeninki) oraz powiat giżycki (gmina Banie Mazurskie)W skład powiatu wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Gołdap gminy wiejskie: Banie Mazurskie, Dubeninki miasta: Gołdap | |
| powiat olecki | 874 | 34887 | Powiat olecki – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie), utworzony w 2002 roku przez podział powiatu olecko-gołdapskiego. Jego siedzibą jest miasto Olecko.W skład powiatu wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Olecko gminy wiejskie: Kowale Oleckie, Świętajno, Wieliczki miasta: Olecko | |
| powiat piski | 1775 | 57819 | Powiat piski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Pisz.W skład powiatu wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Biała Piska, Orzysz, Pisz, Ruciane-Nida miasta: Biała Piska, Orzysz, Pisz, Ruciane-Nida | |
| powiat węgorzewski | 693 | 23693 | Powiat węgorzewski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 2002 z części powiatu giżyckiego. Jego siedzibą jest miasto Węgorzewo.Powiat zamieszkuje liczna mniejszość ukraińska. Ukraińcy stanowią 6,03% mieszkańców powiatuW skład powiatu wchodzą: gmina miejsko-wiejska: Węgorzewo gminy wiejskie: Budry, Pozezdrze miasto: Węgorzewo | |
| powiat bartoszycki | 1307 | 60205 | Powiat bartoszycki - powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Bartoszyce. Powiat od strony północnej graniczy z obwodem kaliningradzkim w Rosji, od wschodu z powiatem kętrzyńskim, od południa z powiatem olsztyńskim i lidzbarskim, a od zachodu z powiatem braniewskim. Na terenie powiatu znajduje się przejście graniczne z Federacją Rosyjską w Bezledach.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Bartoszyce, Górowo Iławeckie gminy miejsko-wiejskie: Bisztynek, Sępopol gminy wiejskie: Bartoszyce, Górowo Iławeckie miasta: Bartoszyce, Górowo Iławeckie, Bisztynek, Sępopol | |
| powiat kętrzyński | 1213 | 65509 | Powiat kętrzyński – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Kętrzyn. Powiat od północy graniczy z obwodem kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej. Powierzchnia powiatu zajmuje obszar 1212,97 km², a teren ten zamieszkuje 67.202 osób.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Kętrzyn gminy miejsko-wiejskie: Korsze, Reszel gminy wiejskie: Barciany, Kętrzyn, Srokowo miasta: Kętrzyn, Korsze, Reszel | |
| powiat lidzbarski | 925 | 42582 | Powiat lidzbarski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie), utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego stolicą jest miasto Lidzbark Warmiński.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Lidzbark Warmiński gminy miejsko-wiejskie: Orneta gminy wiejskie: Kiwity, Lidzbark Warmiński, Lubomino miasta: Lidzbark Warmiński, Orneta | |
| powiat mrągowski | 1065 | 51069 | Powiat mrągowski – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Mrągowo.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Mrągowo gminy miejsko-wiejskie: Mikołajki gminy wiejskie: Mrągowo, Piecki, Sorkwity miasta: Mrągowo, Mikołajki | |
| powiat nidzicki | 961 | 33903 | Powiat nidzicki – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nidzica.W skład powiatu wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Nidzica gminy wiejskie: Janowiec Kościelny, Janowo, Kozłowo miasta: Nidzica | |
| m. Olsztyn | 88 | 174675 | Olsztyn (niem. Allenstein, dawniej hist. pol. Holstin[potrzebne źródło], łac. Allenstenium, prus. Alnāsteini) – miasto na prawach powiatu, stolica województwa warmińsko-mazurskiego, siedziba władz ziemskiego powiatu olsztyńskiego, kurii archidiecezji warmińskiej i luterańskiej diecezji mazurskiej. Główny ośrodek gospodarczy, edukacyjny i kulturowy, siedziba władz i instytucji regionu, a także drogowy. Miasto centralne aglomeracji olsztyńskiej. Według danych GUS populacja Olsztyna wynosi 175 482.Olsztyn leży w południowej części Warmii, historycznej krainy będącej w latach 1466–1772 częścią Rzeczypospolitej. | |
| powiat olsztyński | 2837 | 122483 | Powiat olsztyński – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest Olsztyn.W skład powiatu wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Barczewo, Biskupiec, Dobre Miasto, Jeziorany, Olsztynek gminy wiejskie: Dywity, Gietrzwałd, Jonkowo, Kolno, Purda, Stawiguda, ŚwiątkiNa terenie powiatu leżą miasta: Barczewo, Biskupiec, Dobre Miasto, Jeziorany, OlsztynekWedług danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia powiatu wynosiła 2838,02 km². | |
| powiat szczycieński | 1933 | 71027 | Powiat szczycieński – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Szczytno.W skład powiatu wchodzą: gminy miejskie: Szczytno gminy miejsko-wiejskie: Pasym gminy wiejskie: Dźwierzuty, Jedwabno, Rozogi, Szczytno, Świętajno, Wielbark miasta: Szczytno, Pasym | |