obiekty geograficzne oraz podział terytorialny
Powiat wielicki – powiat w Polsce (województwo małopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Wieliczka.W jego skład wchodzi 106 miejscowości a jego powierzchnia wynosi 427,8 km², co daje mu 15 miejsce wśród 22 powiatów województwa małopolskiego.W skład powiatu wchodzą: gminy miejsko-wiejskie: Niepołomice, Wieliczka gminy wiejskie: Biskupice, Gdów, Kłaj miasta: Niepołomice (10,5 tys.), Wieliczka (21 tys.).
| gmina | powierzchnia [km²] | ludność | opis | na mapie |
|---|---|---|---|---|
| gmina Biskupice | 41 | 9624 | Biskupice (do 1954 gmina Trąbki) – polska gmina typu wiejskiego.Gmina położona jest w powiecie wielickim w województwie małopolskim.Siedzibą gminy od 1 stycznia 2012 są Tomaszkowice. Do końca 2011 roku oficjalną siedzibą były Trąbki (sama gmina bierze swoją nazwę od wsi Biskupice).Gmina Biskupice jest położona na terenie Pogórza Wielickiego, 20 km od centrum Krakowa. Przez teren gminy przebiegają drogi krajowe w tym międzynarodowa trasa Kraków-Medyka.Z przekazów historycznych wiadomo, że prawie wszystkie wsie gminy istniały już w XII w., a ich ludność zajmowała się wyrębem lasów, pasterstwem, rolnictwem oraz warzeniem soli.Obecnie przeważają niewielkie gospodarstwa rolne i hodowlane. Znaczna część mieszkańców pracuje w Krakowie. |  |
| gmina Gdów | 109 | 17532 | Gdów – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie wielickim. Siedzibą gminy jest Gdów.Zajmuje część Pogórza Wielickiego oraz część Pogórza Wiśnickiego, przedzielonych doliną Raby.Przez Gminę Gdów przebiegają dwie drogi wojewódzkie: droga wojewódzka nr 967 oraz droga wojewódzka nr 966. Data założenia to 1272 (najstarszy udokumentowany wpis historyczny dotyczący miejscowości Gdów należącej do dworu królewskiego). | |
| gmina Kłaj | 65 | 10559 | Kłaj (do 1954 gmina Targowisko) - gmina wiejska w powiecie wielickim, w województwie małopolskim. Siedzibą gminy jest Kłaj.Gmina Kłaj zajmuje powierzchnię 8262 ha z czego 4340 ha stanowią lasy Puszczy Niepołomickiej. Pozostałą część stanowią: grunty orne - 2198 ha łąki - 685 ha pastwiska - 181 ha tereny zabudowy - 279 ha inne - 579 ha.Gmina położona jest w zachodnim krańcu Kotliny Sandomierskiej, na jej południowym obrzeżu, w mezoregionie Doliny Raby. Obszar wysunięty najbardziej na zachód (przy granicy z Szarowem) sięga wzniesień mezoregionu Wysoczyzn Przykarpackich – Wysoczyzny Wielicko-Gdowskiej. 600 m południowej granicy Kłaja stanowi rzeka Raba, reszta przypada na Targowisko. Północną granicę wsi stanowi linia południowego skraju głównego kompleksu Puszczy Niepołomickiej. W rzeczywistości granica Kłaja wbiega głęboko w leśne ostępy, obejmuje środkową część Puszczy, północno-wschodnie obrzeże torfowiska Błoto oraz uroczyska takie jak: Grójec, Gibiel, Kowalina, Kozi Las, Lipowiec, Na Poszynie, Poszynka, Wielki Pagórek, Wilczy Las, Załęcze, Zamłynie i Żółty Pagórek. Większa część wsi oraz należące do niej uroczyska zostały ukształtowane w okresie zlodowacenia środkowopolskiego i bałtyckiego, jako stożek napływowy Raby. Osobliwością geologiczną Kłaja a właściwie jego puszczańskiej części, jest wzniesienie Kobyła Głowa, położone około 3 km na północ od stacji kolejowej. Wzniesienie to ma charakter ostańca, pagórka morenowego z okresu pierwszego zlodowacenia krakowskiego, które ocalało w trakcie późniejszej erozji. Na południe od przysiółka Goły Brzeg i w bezpośrednim jego sąsiedztwie, rozlewa się jedno z najdłuższych i najbardziej okazałych rabisk, czyli starorzeczy Raby. W latach siedemdziesiątych od głównego koryta Raby zostało ono odcięte w górnym biegu tamą, a nowe przeprowadzono przekopem liczącym 0,5 km.Ze względu na położenie i ukształtowanie gmina jest zaliczana do najmniej skażonych w woj. małopolskim, znalazła się w czołówce gmin polskich szczególnie dbających o ochronę środowiska przyrodniczego. Gmina Kłaj graniczy terytorialnie z gminami: Niepołomice, Drwinia, Gdów i Bochnia. | |
| gmina Niepołomice | 96 | 25607 | Niepołomice – gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie wielickim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie krakowskim.Siedziba gminy to Niepołomice.Według danych z 31 grudnia 2004 gminę zamieszkiwało 21.917 osób. | |
| gmina Wieliczka | 100 | 55231 | Wieliczka – gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie wielickim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie krakowskim. Leży na południowy wschód od Krakowa, zajmując obszar 100,1 km². Jej strukturę administracyjną tworzą: miasto Wieliczka oraz 29 sołectw.Siedzibą władz gminy (oraz władz powiatu wielickiego) jest miasto Wieliczka.Obszar wiejski gminy (tzn. tereny poza miastem Wieliczka) jest najludniejszym takim obszarem na terenie gminy miejsko-wiejskiej w Polsce[potrzebne źródło]. | |